Công Thức Hóa Học Dành Cho Ôn Thi TỐt Nghiệp Quốc Gia

STT

Chủ đề

Phản ứng

Công thức tính

1

Este

Phản ứng xà phòng hóa

RCOOR’ + NaOH ®RCOONa + R’OH

m  _Muối = mRCOONa

m Rắn = mRCOONa   + mNaOH dư

(RCOO)₃R’ + 3NaOH ®3RCOONa + C₃H₅(OH)₃

mCB + mNaOH = m_xp + m glixerol

2

Chất béo

Phản ứng cháy

C_nH_2nO₂ + (3n-2)/2 O₂®nCO₂ + nH₂O

n _este.2 + 2nO₂ = 2nCO₂ + nH₂O

C_xH_yO₆ +  O₂® CO₂ + H₂O

n_CB.6 + 2nO₂ = 2nCO₂ + nH₂O

m_CB+  mO₂ = mCO₂  + mH₂O

 với k là tổng số lk p

C_xH_yO₆ +  (k-3) H₂®

C_xH_yO₆ +  (k-3) Br₂®

3

Cacbohidrat

Pứ lên men:

Pứ tráng bạc:

Pứ cháy của hh gluco, saccarozo, Tinh bột, xen

nO₂ = nCO₂

mhh + mO₂ = mCO₂  + mH₂O

4

Amin

RNH₂ + HCl ® RNH₃Cl

Amin no đơn chức C_nH_2n+3N

mRNH₂  + mHCl = m Muối

 nN = nHCl

Phản ứng cháy:

 và   

 và

5

Amino axit

H₂N-R-COOH +HCl®ClH₃N-R-COOH

(H₂N)_a-R-COOH +aHCl®(ClH₃N)_a-R-COOH

m Aminoaxit + mHCl = m Muối

nHCl = nN

H₂N-R-COOH + NaOH®H₂N-R-COONa+ H₂O

H₂N-R-(COOH)_b + bNaOH®H₂N-R-(COONa)_b+ H₂O

m Aminoaxit + mNaOH = m Muối+mH₂O

nNaOH = nCOOH

(H₂N)_a-R-(COOH)_b +  HCl® dung dịch Y

 Amino axit X                         

ddY  +  c mol NaOH ® dd Z, mZ = ?

Sn axit = S n bazo

nAminoaxit . b  + nHCl = nNaOH

mA.A X + mHCl +mNaOH=m_Z+ mH₂O

(H₂N)_a-R-(COOH)_b +  NaOH® dung dịch Y

 Amino axit X                         

ddY  +  c mol HCl ® dd Z, mZ = ?

Sn axit = S n bazo

nAminoaxit . a  + nNaOH = nHCl

mA.A X + mHCl +mNaOH=m_Z+ mH₂O

6

Peptit

n-peptit  + nHCl+ (n-1)H₂O ® Muối

Dùng định luật bảo toàn khối lượng để tính

n-peptit  + n NaOH ® Muối + H₂O

7

Đại cương kim loại

Tác dụng axit

Kim loại + HCl®Muối + H₂

(trừ Pb, Cu, Ag, Hg, Au, Pt không tác dụng)

mMuoi clorua= mKL + 71.nH₂

Kim loại + H₂SO₄®Muối + H₂

(trừ Pb, Cu, Ag, Hg, Au, Pt không tác dụng)

mMuoi sunfat= mKL + 96.nH₂

Kim loại + H₂SO_{4 đặc} ®Muối + SO₂ + H₂O

(trừ Au, Pt không tác dụng)

mMuoi sunfat= mKL + 96.nSO₂

nH₂SO₄ = 2nSO₂ ; nSO₄ tạo muối = nSO₂

Kim loại + HNO₃ ®Muối + N₂/N₂O/NO/NO₂ + H₂O

(trừ Au, Pt không tác dụng)

mMuoi nitrat= mKL + 62.α.n_khí

α = (5 – số oxi hóa của N trong khí)

nHNO₃ = 2nNO₂ ; nNO₃ tạo muối = nNO₂

Nếu có NH₄NO₃ thì :

mMuoi nitrat= mKL + 62.α.n_e nhận+mNH₄NO₃

Tác dụng oxi sau đó cho hh tác dụng axit

Kim loại + O₂® hh oxit X

Hh oxit X + HCl® hh muối Y

m_Muối = moxit X + mHCl – mH₂O

Kim loại + O₂® hh oxit X

Hh oxit X + H₂SO₄® hh muối Y

m_Muối = moxit X + mH₂SO₄ – mH₂O

Tác dụng hh axit

Hh kim loại + hh ( HCl + H₂SO_{4 loãng}   )® hh muối Y

mMuoi = mKL + mCl + mSO₄

= mKL + 35,5nHCl + 96nH₂SO₄

Tác dụng muối

Nếu hh kim loại td muối thì dùng qui tắc α xét thứ tự pứ

Fe + CuSO₄® FeSO₄  +  Cu

56x      x              x               64x  

Nếu đề cho nFe và nCuSO₄ thì phải xem:

Sau pứ thu được kim loại Cu hoặc Cu và Fe dư

Khối lượng  tăng = 64x – 56x = 8x

mol= x =

Cu + 2AgNO₃® Cu(NO₃)₂  +  2Ag

64x      2x              x                 216x  

Khối lượng  tăng = 216x – 64x = 152x

mol= x =

8

Kim loại tan trong nước

M + H₂O ® MOH + H₂

M₂O_x  + H₂O ® M(OH)_x

mdd sau pư = mKL + mH₂O -mH₂

mdd sau pư = m_oxit + mH₂O

Vdd sau pứ = V_H2O

Hh( Na , Al) cho vào H₂O thì

nNa.1 + nAl .3 = 2nH₂

: Al tan hết và nNa.1 + nAl.3= 2nH₂

 thì Al dư lúc đó 4nNa = 2nH₂

Hh( Ba , Al) cho vào H₂O thì

nBa.2 + nAl .3 = 2nH₂

: Al tan hết;  thì Al dư

9

Pứ nhiệt nhôm

Al  + FexOy ® Al₂O₃ + Fe

Hh sau pứ tác dụng NaOH có H₂ bay ra suy ra Al dư

Hh sau pứ tác dụng axit tạo n₁ mol H₂;

                  tác dụng bazo tạo n₂ mol H₂

Thì nAl dư = n₂/ 1,5 ,

       nFe = n₁ – n₂

suy ra nFe_xO_y bằng bảo toàn ngto Fe

Rồi tính theo yêu cầu đề bài

10

Bài toán cho từ từ HCl vào dd Na₂CO₃ và NaHCO₃

Ban đầu không có khí, HCl dư mới có khí

Na₂CO₃ + HCl® NaHCO₃ + NaCl

NaHCO₃ + HCl ® NaCl + CO₂ + H₂O

Bài toán cho hh Na₂CO₃ và NaHCO₃ vào dd HCl

Có khí bay ra từ đầu:

Na₂CO₃ + 2HCl® 2NaCl + CO₂ + H₂O (1)

NaHCO₃ + HCl ® NaCl + CO₂ + H₂O(2)

Gọi x là nHCl pứ (1); y là nHCl pứ (2)

Thì  x+ y = nHCl và

Từ đó nCO₂ = x/2 + y

11

Bài toán CO₂ tác dụng OH^-

Nếu sau pứ cho tác dụng Ba(OH)_2, Ca(OH)₂ thu kết tủa

Bài toán cho CO₂ vào nước vôi trong Ca(OH)₂

¯max khi nCO₂=nCa(OH)₂

¯min khi nCO₂=2nCa(OH)₂

khi đó

12

Bài toán Al³⁺ tác dụng OH^-

 khi đó

;¯max khi nOH^-=3nAl³⁺

:   ¯max khi nOH^-=4nAl³⁺

Lý thuyết cần nhớ

13

Lưu ý

Thu khí dời nước dùng cho O₂, CO₂, N₂, H₂

Thu khí úp bình dùng cho H₂ , NH₃, CH₄

Thu khí ngửa bình dùng cho khí O₂,Cl₂, CO₂, SO₂…

Chiết chất lỏng dùng cho 2 chất lỏng có độ tan khác nhau

Chưng cất chất lỏng dùng cho 2 chất lỏng có nhiệt độ sôi khác nhau.

14

Hóa môi trường

Mất màu dd Brom: SO₂, H₂S, C₂H₂, C₂H₄

Tác dụng ddAgNO₃/NH₃: C₂H₂ tạo ¯vàng

RCHO tạo Ag¯ tr

Gây hiệu ứng nhà kính CO₂, CH₄

Mưa axit SO₂, NO₂

Xử lý chất thải dùng nước vôi dư Ca(OH)₂

15

Ba(HCO₃)₂

Phản ứng với những chất chứa ion:

Tạo kết tủa với những chất chứa ion:

Vừa tạo khí, vừa tạo kết tủa với H₂SO₄ và muối HSO₄^-

15

Sơ đồ thí nghiệm

Al₄C₃ + 12H₂O® 4Al(OH)₃ + 3CH₄­

CaC₂ + 2H₂O® Ca(OH)₂ + C₂H₂­

CH₃COONa  + NaOH CH₄ + Na₂CO₃

16

Điều kiện

Cùng tồn tại là các chất không được phản ứng với nhau

Các ion không được kết hợp tạo ¯,­, H₂O,HF…

Đk phản ứng xảy ra là sản phẩm phải có chất kết tủa or bay hơi or H₂O, HF..đli yếu

17

Chú ý

1-FeCl₂ + AgNO₃ tạo 2 kết tủa là AgCl và Ag

2-Fe(NO₃)₂ + HCl có giải phóng khí NO và Fe³⁺

16-Giảm mùi tanh của cá ta dùng giấm ăn

3-FeCl₃ + H₂S sẽ tạo kết tủa S màu vàng

17-Giảm đau nhức khi bị kiến đốt ta dùng vôi tôi

4-S không thể oxi hóa Fe lên Fe³⁺

18.Na-K dùng làm chất trao đổi nhiệt trong lò phản ứng hạt nhân

5-Nung hợp chất sắt trong không khí sẽ tạo Fe₂O₃

19-Cs chế tạo tế bào quang điện

6-hhFe₂O₃, Cu, Al sẽ tan hoàn toàn trong HCl dư ( nFe₂O₃³ nCu)

20-Muối Na₂CO₃ là nguyên liệu trong CN sản xuất thủy tinh, xà phòng, giấy, dệt, chất tẩy rửa

7-amino axit ( glyxin, alanin, valin, lysin, a.glutamic) không tác dụng Cu(OH)₂

21-Dd Na₂CO₃ dùng tẩy sạch vết mỡ bám trên chi tiết máy trước khi sơn, tráng kim loại.

8-Protein bị đông tụ khi đun nóng và khi ngâm trong dd NaCl bão hòa

22-NaHCO₃ dùng trong y học, công nghệ thực phẩm, chế tạo nước giải khát…

9-CaCO₃ trong CN sx xi măng,thủy tinh,gang, thép, xoda, vôi, cao su

23-Be làm chất phụ gia chế tạo hợp kim có tình đàn hồi cao, bền chắc, không bị ăn mòn

10-CaO là nguyên liệu sx vật liệu xây dựng, chất tẩy  trắng, sát trùng( clorua vôi)

24-Mg dùng chế tạo hợp kim cứng, nhẹ, bền dùng chế tạo máy bay, tên lửa, ô tô…ngoài ra còn dùng tổng hợp nhiều chất hữu cơ. Trộn với chất oxi hóa chế tạo chất chiếu sáng ban đêm

11-Ca(OH)₂là chất làm khô, sx canxi cacbua CaC₂, Khử chua cho đất trồng trọt,dùng điều chế NaOH trong PTN, thuốc thử nhận biết cacbondioxit

12-CaSO₄.H₂O Thạch cao nung dùng đúc tượng, bó bột, trang trí nội thất, phấn viết bảng.

Thạch cao sống dùng sx xi măng

25-Ca dùng làm chất khử tách O, S ra khỏi thép, làm khô một số chất hữu cơ

13-Al làm vật liệu chế tạo mày bay, ô tô, tên lửa, tàu vũ trụ

Trang trí nội thất, thiết bị trao đổi nhiệt, đun nấu

Chế tạo hỗn hợp tecmit( hh bột Al và Fe₂O₃) để hàn gắn đường ray

26-CrO₃ chất rắn màu đỏ thẫm, có tính oxi hóa rất mạnh.

Một số chất như S, P, C, NH₃,C₂H₅OH..bốc cháy khi tiếp xúc với CrO₃

CrO₃ là một oxit axit, tác dụng với nước tạo hỗn hợp 2 axit, 2 axit này không tách rời ở dạng tự do

14-Phèn chua: K₂SO₄.Al₂(SO₄)₃.24H₂O

Phèn chua dùng trong ngành thuộc da,Công nghiệp giấy( làm giấy không thấm nước).

Chất cầm màu trong CN dệt vải và chất làm trong nước đục.

27-Muối cromat  có màu vàng, bền trong mt bazo

Muối đicromat có màu da cam, bền trong mt axit

15-Boxit: Al₂O₃.2H₂O nguyên liệu sx nhôm

Emeri: Al₂O₃ dạng khan dùng làm đá mài

Corindon ( tinh thể Al₂O₃) ngọc thạch rất cứng.

Rubi  (ngọc màu đỏ) Al₂O₃ có lẫn Cr₂O₃

Saphia ( ngọc màu xanh) Al₂O₃ có lẫn TiO₂ và Fe₃O₄

28-Cho axit vào muối cromat  từ màu vàng chuyển sang da cam

29- Cho bazo vàođicromat từ màu da cam chuyển sang vàng

Quặng

QUẶNG CANXI-MAGIE

QUẶNG NHÔM

Đá vôi, đá hoa,đá phấn: CaCO₃

Boxit: Al₂O₃.nH₂O

Quặng đôlômit CaCO₃.MgCO₃ ( Đá bạch vân)

Criolit: Na₃AlF₆ hay AlF₃.3NaF

Florit: CaF₂

Cao lanh: Al₂O₃.2SiO₂.2H₂O

Apatit: Ca₅F(PO₄)₃ hay 3Ca₃(PO₄)₂.CaF₂

Mica: K₂O.Al₂O₃.6SiO₂.2H₂O

Photphorit: Ca₃(PO₄)₂

Corindon ( tinh thể Al₂O₃)

Cacnalit: KCl.MgCl₂.6H₂O

Rubi, Saphia…

QUẶNG SẮT

QUẶNG DÙNG SX PHÂN KALI

Hematit đỏ: Fe₂O₃ khan

Sivinit: KCl.NaCl

Hematit nâu (limonit): Fe₂O₃.nH₂O

Cacnalit: KCl.MgCl₂.6H₂O

Mahetit: Fe₃O₄

Xiderit: FeCO₃

MỘT SỐ QUẶNG KHÁC

Pirit: FeS₂ (không dùng qặng này để điều chế Fe vì chứa nhiều lưu huỳnh, dùng để điều chế H₂SO₄)

 Pirit đồng : CuFeS₂

Phân bón

Phân đạm ( chứa N)

Phân lân ( chứa P) dùng khử chua

Độ dinh dưỡng %N

Độ dinh dưỡng % P₂O₅

Phân Urê:CO(NH₂)₂ chứa 46.67%N 

Phân lân tự nhiên Ca₃(PO₄)₂

Phân amoni nitrat NH₄NO₃(đạm 2 lá) 

Phân supe phôphat kép Ca(H₂PO₄)₂

Phân amoni clorua NH₄Cl 

Phân supe phôphat đơn Ca(H₂PO₄)₂  và CaSO₄ 

Phân amoni sunfat (NH₄)SO₄(đạm 1 lá)

Phân kali ( chứa K)

Phân đạm khi bón làm chua đất

Độ dinh dưỡng % K₂O

Chủ yếu là KCl và K₂CO₃, K₂SO₄

PHÂN PHỨC HỢP:

được tổng hợp trực tiếp bằng tương tác hóa học

Phân NPK, chứa {NH₄NO₃, (NH₄)₂HPO₄ và KCl}.

Phân amophot, chứa {NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO₄}

PHÂN HỖN HỢP

Phân hỗn hợp: chứa 3 nguyên tố N,P,K =>gọi là phân NPK

Phân NPK là hỗn hợp của các muối: (NH₄)₂HPO₄ và KNO₃